Μοροζίνι

Η προέλαση των Ενετών στην Αττική έρχεται μετά τον δεύτερο τουρκοβενετικό πόλεμο στην Πελοπόννησο, η οποία, για τρεις δεκαετίες περίπου περνά από τα χέρια των Τούρκων στους Ενετούς. Αξίζει να σημειωθεί πως ο Μοροζίνι, αρχηγός των ενετικών στρατευμάτων που πολιορκούσαν την Ακρόπολη, ήταν από την αρχή κατά της εκστρατείας στην Αττική. Το έτος 1687 αποφασίστηκε από τους Eνετούς, σε μία από τις συνεδριάσεις τους (14.9.1687), η κατάκτηση της Ακρόπολης της Αθήνας και η απώθηση των Τούρκων που το κατείχαν. Η εδραίωση τελικά της ενετικής κυριαρχίας στην Αττική αποδεικνύεται δύσκολη υπόθεση. Για τον λόγο αυτό στρατιώτες με βαρύ οπλισμό, ολμοβόλα και τηλεβόλα, παρατάχθηκαν σε θέση μάχης και σε απόσταση αναπνοής από την Ακρόπολη. Τοποθετήθηκαν συνολικά 15 κανόνια στο λόφο των Μουσών, εννέα στην Πνύκα και πέντε ολμοβόλα στο λόφο του Αρείου Πάγου.

Οι Τούρκοι εν τω μεταξύ είχαν μετατρέψει το εσωτερικό του Παρθενώνα σε πυριτιδαποθήκη. Ο βομβαρδισμός της Ακρόπολης διήρκησε 4 μέρες και ήταν σφοδρός και ακατάπαυστος. Ένα από τα βλήματα διαπέρασε την στέγη και προκάλεσε την ανάφλεξη της πυρίτιδας και την ανατίναξη του μεσαίου μέρους του ναού. To συνεχές σφυροκόπημα προκάλεσε, επίσης, την κατάρρευση των τριών από τους τέσσερις τοίχους του σηκού και το μεγαλύτερο τμήμα της ζωφόρου. Από την νότια πλευρά κατέπεσαν έξι κίονες, από την βόρεια 8, ενώ, από την ανατολική πρόσταση όρθιος έμεινε μόνο ένας κίονας. Όπως ήταν φυσικό, κατέπεσε η οροφή, και μαζί με τους κίονες τα επιστύλια, τα τρίγλυφα και οι μετόπες. Το γεγονός αυτό συνέβη τη νύχτα της 26ης Σεπτεμβρίου, με πανσέληνο. Στη συνέχεια, η Γερουσία των Eνετών με ψήφους 162 υπέρ, 2 κατά και έναν απόντα, εξουσιοδοτεί τον Μοροζίνι να αποσπάσει τις λαμπρότερες αρχαιότητες των Αθηνών και να τις μεταφέρει στη Βενετία . “Αποτυγχάνοντας” να αποσπάσει τα καλύτερα διατηρημένα αγάλματα του δυτικού αετώματος, εξαιτίας της κατάπτωσής του, αποσπά τελικά και μεταφέρει στη Βενετία έναν μαρμάρινο λέοντα από την Ακρόπολη, έναν από το Θησείο και τον γνωστό Λέοντα του Πειραιά. Έκτοτε, οι τρεις λέοντες “κοσμούν” ως τρόπαια, λάφυρα πολέμου, τον Ναύσταθμο της Δημοκρατίας στη Βενετία. Αλλά και οι αξιωματικοί του Μοροζίνι , Eνετοί και μισθοφόροι, πήραν μαζί τους ότι εύκολα μεταφέρονταν. Ο γραμματέας του, Σαν Γκάλλο, πήρε μαζί του τη γυναικεία κεφαλή ενός αγάλματος από το δυτικό αέτωμα. Η ίδια κεφαλή, σήμερα, βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου. Eνετός αξιωματικός απέσπασε ένα τμήμα της ζωφόρου από την οποία διακρίνονται δύο ιππείς της πομπής και το κεφάλι ενός αλόγου.

Το τμήμα αυτό βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο της Ιστορίας της Τέχνης της Βιέννης. Ένας Δανός αξιωματικός επίσης απέσπασε δύο κεφαλές από μετόπη της νότιας πλευράς. Σήμερα βρίσκεται στο Έθνικό Μουσείο της Κοπεγχάγης. Η Αθήνα τελικά εγκαταλείπεται από τους Eνετούς οι οποίοι δεν παρέμειναν στην Αθήνα για περισσότερο από δύο χρόνια. Οι Τούρκοι έγιναν και πάλι οι κάτοχοι του μνημείου ανεγείροντας στο μέσο του ερειπωμένου ναού ένα τζαμί. Την όλη εικόνα συμπλήρωναν τα σπίτια που κτίστηκαν γύρω από τα κλασικά μνημεία, τα οποία ωστόσο δεν ήταν τόσο πολυάριθμα όπως ήταν πριν τον βομβαρδισμό. Ο Μοροζίνι αρρωσταίνει το 1688 και αναγκάζεται να επιστρέψει στη Βενετία. Πέντε χρόνια αργότερα ξεκινά και πάλι στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον των Τούρκων, αρρωσταίνει όμως στην Κάρυστο όπου και πέθανε, τον Ιανουάριο του 1694, σε ηλικία 75 χρονών. Η σωρός του μεταφέρθηκε στη Βενετία όπου και ενταφιάστηκε με μεγάλες τιμές.